14- Ömer/Çağlar/Melike NAZLI KARARI (C-340/97;
10.02.2000)
Avrupa
Toplulukları Adalet Divanı 10 Şubat 2000 tarihinde C-340/97
sayılı Ömer/ Çağlar/ Melike/ NAZLI davasında karar alarak,
bir Üye Ülkede yasal statüde 4
yıldan fazla aralıksız çalışan, bilahare bir suçla ilgili olarak gözaltına
alınan ve bu süre zarfında işinden ayrılmak zorunda kalan
bir Türk vatandaşının 19 Eylül 1980 tarih ve 1/80
sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 6(1). Maddesinin 3.
fıkrası uyarınca sahip olduğu hakları
yitirmeyeceğini, sözkonusu maddeye dayanarak bulunduğu Üye Ülkede
herhangi bir işe başvurmak hakkını kullanmak üzere ikamet
izninini uzatmak için başvuruda
bulunabileceğini ve bir Üye Ülkenin, 6(1). Maddenin 3. fıkrası
çerçevesinde hak sahibi olan bir Türk işçisini diğer yabancılar
için de caydırıcı olacağı gerekçesiyle 1/80 sayılı Kararın 14.
maddesine dayanarak sınırdışı edemeyeceğini hükme bağlamıştır.
Böylece Divan, 1/80 sayılı Kararın 6. maddesinin
gerektirdiği koşulları yerine getiren
vatandaşlarımızın daha sonra bir suça karışarak
gözaltına alınmaları ve bu nedenle iş piyasası
dışında kalmaları nedeniyle kazandıkları
haklardan mahrum edilemeyeceklerini ortaya koymuştur. Bir başka
ifadeyle, gözaltına alınmış olma, sözkonusu Ortaklık
Konseyi Kararı çerçevesinde kazanılmış hakları
yitirmek için geçerli bir neden olarak sayılmamıştır. 6(1).
Maddenin 3. fıkrası bir Üye Ülkede 4 yıllık yasal
çalışması bulunan Türk vatandaşlarının bu ülkede
herhangi bir ücretli işe serbestçe girebileceğini öngörmektedir. Nazlı Kararının bir
diğer önemli özelliğini de 1/80 sayılı Kararın 14.
maddesinin Divan tarafından ilk kez yorumlanmış olması
teşkil etmektedir. Bilindiği
gibi, 14. madde, vatandaşlarımızın 1/80 sayılı
karar uyarınca sahip olduğu hakların kamu yararı, kamu
güvenliği ve kamu sağlığı nedeniyle
kısıtlanabileceğini öngörmektedir. Divan, Nazlı
kararıyla, sınırdışı edilme konusunda Türk
vatandaşlarına uygulanan kriterlerin Topluluk vatandaşlarına
uygulanan kıstaslara paralel olması gerektiğini, bir suça
karışan ancak halihazırda kamu güvenliği için ciddi bir
tehdit oluşturmayan bir Türk vatandaşının sadece diğer
yabancılar üzerinde caydırıcı etkisi olacağı
öngörüsüyle 14. maddeye dayanılarak 1/80 sayılı Kararla sahip
olduğu haklardan mahrum bırakılamayacağını hükme
bağlamış bulunmaktadır.
Muhtelif Üye Ülkelerde zaman zaman tanık olunan, bazı vatandaşlarımızın karışmış oldukları suçlardan dolayı yasalarda belirtilen cezalarını çekmiş olmalarına ilaveten ulusal makamlarca ikamet izinlerinin iptal edilmesi veya sınırdışı edilmeleri şeklindeki uygulamaların bu Karar muvacehesinde yeniden değerlendirileceği ve Kararın bu tür uygulamalara karşı caydırıcı etkide bulunacağı beklenmektedir.